خمس یکی از ضروریات دین و مذهب به شمار می‌رود. سؤال این است که اگر کسی منکر این ضروری شود از دین خارج شده است یا خیر؟
انکار خمس سه مرتبه دارد که هر کدام حکم خاص خود را داراست.
- کسی اصل خمس را منکر شود و اساسا خمس را قبول نداشته باشد. این انکار موجب کفر و خروج از دین است؛ مثل کسی که نماز را منکر شود و اساسا نماز را قبول نداشته باشد. چنین شخصی مرتد بوده و از دین خارج است.
- اگر کسی اصل خمس را قبول داشته باشد ولی در غیر از غنائم جنگی خمس را نپردازد که برادران اهل‌سنت ما این‌گونه‌اند که در زائد بر مؤونه سنة و چند مورد دیگر خمس را قبول ندارند؛ چنین فردی منکر ضروری دین نشده است، چون اصل خمس را قبول دارد. پس کافر نیست و از دین خارج نشده است. آری منکر ضروری مذهب شده است؛و این امر باعث خروج از دین نیست.
- کسی هم اصل خمس را قبول دارد و هم در غیر غنائم جنگی وجوب خمس را پذیرفته است، منتهی به دلیل اخبار تحلیل خمس در زمان غیبت امامعلیه السلام خمس را واجب نمی‌داند؛ چنین شخصی نه منکر ضروری دین است و نه منکر ضروری مذهب و از دین خارج نیست.
برگرفته از کتاب الخمس
تألیف آیت‌الله العظمی شیخ مرتضی حائری(ره)