آموزش و مهارت افزائی یکی از مهمترین رسالت های موسسات فرهنگی و پژوهشی است. بنیاد بین المللی احیاء فرهنگ خمس که به دنبال ترویج فرهنگ خمس در جامعه است این مهم را از نظر دور نداشته و پیوسته به دنبال مهارت افزائی و برگزاری دوره های آموزشی برای اقشار مختلف جامعه، خصوصا طلاب است. از این رو و برای تحقق این هدف ارزشمند، معاونت آموزش بنیاد بین المللی احیاء فرهنگ خمس، اقدام به برگزاری دوره آموزشی تربیت مبلغ خمس نموده است. به این بهانه گفتگوئی با حجه الاسلام و المسلمین محمدرضا نعیم آبادی (معاونت آموزش بنیاد) داشتیم که متن کامل آن را خدمت خوانندگان محترم ارائه می نمائیم.
۱- به عنوان اولین سوال، بفرمایید بنیاد بینالمللی احیاء فرهنگ خمس در چه تاریخی و با چه اهداف و انگیزههایی تاسیس شد؟
خمس یکی از واجبات مهم و اساسی است که میتواند بسیاری از مشکلات جامعه اسلامی را مرتفع نماید. بسیاری از محرومیتهایی که در جامعه مشاهده میشود با عمل به این واجب الهی برطرف خواهد شد. امام رضا علیهالسلام میفرمایند: «ان الخمس عوننا علی دیننا» خمس پشتیبان ماست جهت تقویت دین ما. و این بدان معنی است که مسئله خمس، مسئلهای بسیار مهم برای تقویت و ترویج مکتب میباشد.
متاسفانه در طول سالیان دراز، ضربات مهلکی توسط دشمنان دین و مکتب به مسئله خمس وارد شده است؛ چه از جانب وهابیها و چه از جانب سکولارها و گاه بهطور ناخواسته توسط مردم عادی – که بعضاً متدین هم هستند – مسئله خمس مورد کم عنایتی و بیتوجهی واقع شده است. از طرف دیگر، در طول سالیان گذشته برای این واجب الهی تبلیغ خاصی صورت نگرفته است که آن هم علل گوناگونی دارد. در مجموع، این دو مسئله وجود دارد: حملات گسترده در قالب القای شبهات از سوی معاندین و بعضاً حتی دوستان، و دیگری فقدان گروه و مجموعهای که بصورت کامل و متقن پاسخگوی این شبهات و سؤالات مطروحه باشد.
مجموعه این مسائل، باعث احساس این ضرورت شد که بایستی گروهی بصورت تخصصی در مورد تبلیغ و ترویج خمس و پاسخگویی به شبهات پیرامون آن کار کنند. این احساس نیاز، انگیزهای شد برای تاسیس بنیاد بینالمللی احیاء فرهنگ خمس که بنیان آن طی همایشی بزرگ در تاریخ ۵ اسفندماه ۱۳۹۵ در مدرسه علمیه امام کاظم علیهالسلام با حضور حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظلهالعالی، دفاتر مراجع معظم تقلید، علما، فضلا، مدرسین حوزه علمیه و طلاب گذاشته شد. در این همایش بالغ بر ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ نفر شرکت داشتند که در جریان آن توسط مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظلهالعالی، بنیاد خمس رونمایی شد و بصورت رسمی آغاز به کار نمود.
۲- بنیاد بینالمللی احیاء فرهنگ خمس شامل چه بخشهایی است؟ هدف اصلی از ایجاد معاونت آموزش چیست و اساساً چه فعالیتهایی انجام میدهد؟
بنیاد بینالمللی احیاء فرهنگ خمس دارای سه معاونت است: معاونت پژوهش، معاونت آموزش و معاونت فرهنگی.
معاونت پژوهش در طی حدود کمتر از دو سالی که از تاسیس بنیاد میگذرد، فعالیتهای خوب و گستردهای داشته است.
- ایجاد سایت بنیاد که اخبار، شبهات، مقالات و دیگر مطالب تخصصی مرتبط با موضوع خمس را پوشش میدهد.
- ایجاد صفحات و کانالهای متعدد خمس در فضای مجازی.
- پیگیری اخذ مجوزهای لازم برای ماهنامه تخصصی خمس پژوهشی توسط معاونت پژوهش که ان شاء الله بهزودی منتشر خواهد شد.
- تدوین و چاپ کتابهای صراط روشن که در آن برخی از شبهات پیرامون خمس بیان و پاسخ مناسب به آنها داده شده است و کتاب برکات خمس که به بحث مصارف خمس میپردازد. یکی از شبهاتی که در رابطه با خمس مطرح است این است که خمس بیشتر در حوزههای علمیه و توسط مراجع تقلید صرف طلاب میشود که این واقعیت ندارد. کتاب برکات خمس به گوشهای از مصارف فرهنگی و اجتماعی خمس میپردازد. ساخت مسجد، مدرسه، درمانگاه و بیمارستان، کتابخانههای عمومی و تخصصی در رشتههای مختلف، ساخت خانههای مسکونی برای فقرا و نیازمندان، ساخت خانه عالم، خانه بهداشت و فعالیتهای گسترده دیگری که از محل خمس صورت میگیرد. البته برای انعکاس کامل و دقیق این فعالیتها نیاز به یک کار گسترده پژوهشی و میدانی است که ان شاء الله در آینده نزدیک انجام خواهد شد.
به طور کلی، فعالیتهای معاونت پژوهش در دامنه گستردهای تعریف شده است که به مرور زمان اجرایی خواهد شد.
معاونت آموزش، که مسئولیت آن با اینجانب است، میدان گستردهای است از فعالیتها؛ دانشگاهها، مراکز نظامی و انتظامی، حوزههای علمیه خواهران و برادران، نمازهای جمعه و جماعت، مساجد و هیئات مذهبی و طیف های مختلف جامعه، اعم از جوانان، نوجوانان و کودکان، مردان و زنان، همه و همه میتوانند جامعه هدف ما در واحد آموزش به صورت اختصاصی و ویژه قرار بگیرند. این طیف وسیع از مخاطبین، باعث احساس این ضرورت شد تا برنامهریزی دورههای آموزش برای پرورش مبلّغ و استاد خمس مدون شود تا مبلغین خمس بتوانند در مناطق مختلف کشور و برای گروههای متنوع مخاطبین به برنامههای تبلیغی خمس بپردازند. افتتاحیه اولین دوره آموزش ما در روز سهشنبه ۲۲/۸/۱۳۹۷ با حضور دانش پژوهان دوره آموزشی، حضرت آیت الله نعیم آبادی (ریاست محترم بنیاد) و حجت الاسلام و المسلمین فلاح زاده (عضو شورای استفتائات دفتر مقام معظم رهبری) برگزار شد.
معاونت دیگر ما، معاونت فرهنگی است که در واقع امور فرهنگی مجموعه را بر عهده دارد. کار شاخص این معاونت، تاکنون برگزاری همایشهای استانی بوده است که به دلیل تخصصی بودن همایش ها، با مشارکت معاونت پژوهش و آموزش انجام شده است. این همایشها تاکنون در چهار استان هرمزگان، سمنان، مازندران و مرکزی برگزار شده است. در این همایشها، از حداقل ۵۰۰ نفر از روحانیون هریک از استانها، اعم از ائمه جمعه و جماعت، روحانیون مستقر، اساتید حوزه و دانشگاه و روحانیونی که جایگاه و بیانشان میتواند در استان تاثیرگذار باشد، دعوت میشود. بحمدالله استقبال چشمگیری از همایشهای استانی صورت گرفته است؛ مثلاً در استان هرمزگان از ۵۰۰ نفر از روحانیون دعوت به عمل آمد اما درحدود ۶۰۰ نفر حضور یافتند. یا در استان سمنان که ۵۵۰ نفر مدعو داشتیم اما چیزی درحدود ۷۰۰ نفر شرکت کردند. با توجه به این که در غالب همایشهایی که برگزار میشود تعداد حاضرین در همایش کمتر از مدعوین میباشد و اغلب تفاوت محسوسی بین این دو وجود دارد، استقبال گسترده از همایشهای تخصصی استانی خمس، نشانگر خلاء این نوع گردهماییها میباشد.
۳- دوره تربیت مبلغ و مدرس خمس با چه انگیزه و هدفی ایجاد شد و سرانجامش چیست؟
در دوره اول تربیت مبلغ و مدرس خمس، ۴۵ نفر از کسانی که پیشتر در دورههای تبلیغی شرکت کردهاند و افراد توانمندی هم هستند، حضور دارند و بحث خمس به صورت تخصصی به ایشان آموزش داده میشود. بخش اول آموزش، بحث احکام است. احکام خمس از متن کتاب عروه الوثقی که از مهمترین کتب مرجع در فقه شیعه است با عنایت به تحریرالوسیله امام خمینه (ره) به صورت تخصصی بیان میشود. شیوه محاسبه خمس، استفتائات جدید خمس، مبانی فقهی خمس و قواعد فقهی خمس جزو دروسی است که برای این دوره تعریف شده است.
در بخش دوم کهاز مهمترین بخش های دوره است، بعد از فراگیری احکام خمس و معارف مربوط به خمس، شیوه تبلیغ خمس به صورت تخصصی آموزش داده میشود. روشها و شیوههای تبلیغی برای گروههای مختلف اجتماعی از اهم مطالب آموزشی این بخش میباشد که به همراه چند جلسه شیوه پژوهش خمس، در مجموع نیمی از دوره را به خود اختصاص میدهد. در نهایت، بعد از اتمام دوره، میتوانیم این ادعا را داشته باشیم که ۴۰ مبلغ کاربلد و خبره خمس داریم که میتوانند با اعزام به سراسر کشوربه صورت تخصصی تبلیغ خمس را انجام بدهند.
یکی از کارهای دیگری که در بخش آموزش قرار است انجام شود، تهیه و تدوین «سخنرانی چندرسانهای خمس» است. در این طرح، با توجه به گروههای مختلفی که در جامعه وجود دارد، سخنرانی چندرسانهای تولید و جهت استفاده در اختیار مبلغین قرار میگیرد.
ما در بنیاد خمس، بنا را بر این گذاشتهایم تا در کنار تربیت مبلغ خمس، مدرس و پژوهشگر خمس هم تربیت کنیم تا در صورت نیاز حوزههای علمیه و دیگر مراکز علمی ، بتوانیم این نیاز را در سراسر کشور تامین نماییم. لازم به ذکر است این دورههای آموزشی ادامه خواهد داشت و متوقف به همین دوره نخواهد شد که ان شاء الله در آینده آنها را معرفی خواهیم نمود.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته