پرش لینک ها

خمس در قرآن‏

وَ اعلَموا أنّما غَنِمتُم مِن شَى‏ءٍ فَاِنّ لِلّهِ خُمُسَه و لِلرَّسولِ ولِذِى القُربى‏ وَ الیَتامى‏ والمَساكینِ وابنِ السَّبیلِ اِن كُنتُم آمَنتُم بِاللّه…»(1)
اگر به خدا ایمان دارید، بدانید هر چه را به عنوان غنیمت بدست مى ‏آورید، بى تردید یك پنجم آن براى خدا و رسول و خویشان و یتیمان و درماندگان و در راه ماندگان است.»

تاریخ نزول آیه‏
بعضى زمان نزول آیه را جنگ بنى قینقاع (15 شوال سال دوم هجرى) مى‏ دانند،(2) برخى زمان نزول را جنگ اُحد (7 شوّال سال سوم هجرى)(3) و بعضى جنگ بدر (رمضان سال دوم هجرى) مى ‏دانند.(4) كه خداوند از مجاهدان اسلام مى‏ خواهد خمس آنچه را در جنگ به غنیمت برده ‏اند، پرداخت نمایند.

نگاهى دقیق‏تر به آیه خمس‏
نگاهى به آیه خمس اهمیّت آن را نشان مى‏ دهد؛ زیرا:
1- در كمتر آیه‏اى مربوط به احكام، این همه تأكید پى در پى آمده است. كلمات «واعلموا، انّما، من شى، فانّ، للّه خُمُسه (بجاى «خمسه للّه») و ان كنتم آمنتم» نشان تأكید است.

2- براى تهییج مردم مى‏ فرماید: اگر ایمان دارید، خمس بدهید. بنابراین پرداخت آن از لوازم ایمان شناخته شده است.

3- جمله «فانّ للّه خُمُسه» (كه به اصطلاح جمله اسمیّه است) بیانگر این است كه این حكم دائمى است، نه موقّت و موسمى. به علاوه چیزى كه نشانه ایمان است نمى‏ تواند موقّت باشد.

4- كلمه «واعلموا» در اول آیه به معناى آن است كه باید خمس دادن باورتان بیاید و مسئله را جدى بگیرید. راستى عجیب است كه شركت در جبهه، كنار پیامبر بودن، اهل نماز و روزه بودن، عقاید سالم داشتن، از مهاجرین، انصار و سابقین بودن، مجروح شدن و بالاخره بر سپاه كفر پیروز شدن به تنهایى كافى نیست، زیرا با آن همه كمالات باز هم قرآن مى ‏فرماید: اى رزمندگان پیروز! اگر ایمان دارید خمس غنائم را بپردازید. اگر به بعضى از دستورات مثل جهاد و نماز عمل كردید، ولى به دستور خمس عمل نكردید، ایمان واقعى ندارید.

یك نكته مهم‏
رسول خدا صلى الله علیه وآله در شب جنگ بدر نخوابید و دائماً دعا مى‏ كرد و مى ‏فرمود: خدایا! این گروه اندك از مسلمین روى زمین مشابهى ندارند، اگر اینها شكست بخورند روى زمین بنده مؤمنى نخواهى داشت.(5) امّا قرآن خطاب به همین رزمندگان مى‏ فرماید: اگر ایمان دارید، خمس بدهید. یعنى چه بسا تعداد مؤمنان در جهان بسیار كم باشد، ولى حتّى همین تعداد كم كه مشمول دعاى پیامبر اكرم‏صلى الله علیه وآله نیز هستند، اگر به تكلیف الهى و پرداخت خمس عمل نكنند، ایمان ندارند.


1) سوره انفال، آیه 41.
2) تفسیر طبرى، ج 2، ص 173.
3) تفسیر مجمع ‏البیان، ج‏4، ص 518 .
4) كتاب خمس، آیة اللَّه حسن فقیه امامى، ص 36.
5) اللهم انّك ان تهلك هذه العصابة لا تعبد بعد الیوم». بحار، ج 19، ص 334.

پیام بگذارید