خمس بخشی از هزینه تولید نیست اما مالیات بخشی از هزینه تولید است.
هر تولید کنندهای برای انجام فعالیتهای تولیدی خود و در چرخه مرتبط با آن بایستی هزینههایی را متحمل شود. هزینه ساخت کارخانه و کارگاه تولیدی، هزینه مواد اولیه، هزینه دستمزد تکنیسین و کارگر، هزینههای مصرفی از قبیل آب، برق، گاز و سایر هزینههایی که بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم برای تولید یک محصول مورد نیاز است.
یکی از هزینههای قابل توجه برای هر تولیدکننده، مالیاتی است که دولتها از تولیدکنندگان دریافت میکنند. ناگفته پیداست که ما به هیچ وجه قصد تخطئه مالیات را نداریم بلکه آن را یکی از ابزارهای کارآمد برای اداره جامعه میدانیم؛ اما به هر ترتیب، مالیات گاه هزینه هنگفتی را بر تولیدکنندگان تحمیل میسازد. بهعنوان مثال اگر قیمت تمام شده یک محصول برای تولیدکننده ۱۰۰ تومان باشد با احتساب مالیات ممکن است به ۱۲۰ تومان برسد و تولیدکننده مجبور است با در نظر گرفتن توجیه اقتصادی، کالا را به قیمت بالاتری عرضه کند. در نتیجه، مصرفکننده که مردم عادی هستند کالا را باید به قیمت بالاتری خریداری کنند و طبیعتاً بار این مسئله را آنها تحمل میکنند. اما خمس جزئی از هزینه تولید نیست بلکه تولیدکننده کالایش را تولید و عرضه میکند، بعد از انجام مخارج مؤونهاش از محل سود حاصله، اگر چیزی اضافه آمد، یک پنجم آن را به عنوان خمس میپردازد. بنابراین، پرداخت خمس تأثیری بر بهای تمام شده یک محصول نداشته و در نهایت هزینه مضاعفی بر مردم عادی تحمیل نخواهد کرد.